Η αρχική αντιμετώπιση είναι η χειρουργική εκτομή και η ιστολογική εξέταση της βλάβης. Αν επιβεβαιωθεί η διάγνωση, τότε, ανάλογα με το βάθος της διήθησης, γίνεται ευρύτερη εκτομή μέσα σε τέσσερις εβδομάδες.

Επειδή το μελάνωμα παρουσιάζει συχνά μεταστάσεις στους λαμφαδένες, συνιστάται έλεγχος των λεμφαδένων της περιοχής, με βιοψία του φρουρού λεμφαδένα. Εξαιτίας της επιθετικότητας του μελανώματος συνιστάται συχνή παρακολούθηση του ασθενούς κλινικά ή με ειδικές εξετάσεις, και σε ορισμένες περιπτώσεις συμπληρωματική χημειοθεραπεία η ανοσοθεραπεία.

Ο ειδικός γιατρός με την επισκόπηση θα αναγνωρίσει τους επικίνδυνους σπίλους και πιθανόν αυτούς που έχουν εξαλλαγεί σε κακόηθες μελάνωμα.

Φυσικά, άκρως απαραίτητη εξέταση για τη διάγνωση είναι η ιστολογική εξέταση (βιοψία).

Η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να ενεργοποιήσει έναν σπίλο, όταν το άτομο εκτίθεται για πολλή ώρα και χωρίς αντηλιακή προστασία. Τα εγκαύματα κατά την παιδική παιδική ηλικία ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την εμφάνιση μελανώματος. Γι’ αυτό τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο τις ώρες που υπάρχει έντονη ηλιακή ακτινοβολία, ακόμη και με χρήση αντιηλιακού.

Επίσης, το σύγχρονο lifestyle με την άμετρη χρήση του solarium, αποτελεί ένα επιπλέον αίτιο.

Εκτός από την έκθεση τον ήλιο, η κληρονομικότητα είναι επίσης ένα αναπόφευκτο αίτιο.

Τα συμπτώματα είναι κυρίως προειδοποιητικά και αφορούν (όπως αναφέρθηκε παραπάνω) την υπέρχρωση ή απόχρωση, τα όρια και το μέγεθος του σπίλου. Μερικές φορές συνυπάρχει αιμορραγία, πόνος και κνησμός.

Ειδικά αν υπάρχει κληρονομικότητα, η πρόληψη είναι πολύ σημαντική! Ανεξάρτητα όμως από το οικογενειακό υπόβαθρο υγείας, όλοι πρέπει να προστατευόμαστε από την ηλιακή ακτινοβολία με αντηλιακό, καπέλο και κατάλληλα ρούχα. Τους θερινούς μήνες αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο από τις 10 π.μ. – 4 μ.μ.

Οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με μελάνωμα, συνήθως έχουν δυσπλαστικούς σπίλους, δηλαδή σπίλους με ασυνήθιστη μορφολογία. Σε αυτή την περίπτωση, είναι απαραίτητο να γίνεται έλεγχος των σπίλων, κάθε χρόνο. Τέλος, τα παιδιά σε οικογένειες με ιστορικό μελανώματος, πρέπει να εξετάζονται από τον γιατρό στην ηλικία των 10 ετών.

Οι προ-καρκινωματώδεις καταστάσεις δεν είναι καρκίνος αλλά, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρματος.

Ηλιακή κεράτωση: Εμφανίζεται σε άτομα με πολύ λευκό δέρμα που εκτίθενται συχνά και για μεγάλο διάστημα στην ηλιακή ακτινοβολία.
Δυσπλαστικός σπίλος: Μπορεί θεωρητικά να εξαλλαγεί σε μελάνωμα. Συνιστάται η στενή παρακολούθησή του από τον γιατρό, ο οποίος θα αποφασίσει αν θα πρέπει να αφαιρεθεί. Συνήθως έχει ακανόνιστα όρια και είναι μικτής απόχρωσης (ροζ, καφέ, μαύρο).
Δερματικό κέρας: Εξόγκωμα που αποτελείται από κερατίνη και μπορεί να συνυπάρχει με το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Εμφανίζεται στα άτομα με ιστορικό μακροχρόνιας έκθεσης στον ήλιο.

Χρειάζεται προσοχή και άμεση αντιμετώπιση.

Το βασικό κυτταρικό καρκίνωμα είναι ο συχνότερος κακοήθης όγκος του δέρματος. Εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο, όπως το πρόσωπο. Η κύρια αιτία είναι η χρόνια έκθεση στον ήλιο, γι’ αυτό και εμφανίζεται συνήθως μετά τη μέση ηλικία και σπάνια σε νεότερα άτομα. Δεν κάνει μεταστάσεις, μεγαλώνοντας όμως καταστρέφει τους γύρω ιστούς. Εμφανίζεται σαν μια μικρή πληγή που δεν επουλώνεται ή αιμορραγεί, μπορεί όμως να εμφανιστεί και ως ένα δερματικό ογκίδιο ή μια μικρή κοκκινίλα. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική.

Είναι ο δεύτερος πιο συχνός κακοήθης όγκος του δέρματος. Εμφανίζεται συνήθως μετά τη μέση ηλικία και έχει όπως και το βασικό κυτταρικό καρκίνωμα άμεση σχέση με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.Εμφανίζεται και αυτό σαν μια μικρή πληγή που δεν επουλώνεται ή αιμορραγεί ή σαν ένα δερματικό ογκίδιο, γι’ αυτό και η διαφοροδιάγνωση με το βασικοκυτταρικό είναι δύσκολη. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι πιο επιθετικό και εμφανίζει μετάσταση σε ποσοστό έως 30 %. Η αντιμετώπισή του είναι σαν του βασικοκυτταρικού αλλά πιο επιθετική, με μεγαλύτερα όρια εκτομής. Λόγω των συχνών τοπικών υποτροπών, η συστηματική παρακολούθηση του ασθενούς είναι απαραίτητη.