Η παιδοδοντία είναι ο κλάδος της οδοντιατρικής που απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά και ΑμεΑ, από τη γέννησή τους μέχρι την εφηβεία. Είναι μάλιστα τόσο σημαντική εξειδίκευση και εξίσου επιβεβλημένη όσο και η παιδιατρική. Ο παιδοδοντίατρος έχει λάβει ειδική μετεκπαίδευση, που εξασφαλίζει μοναδική γνώση, τόσο για τη στοματική φυσιολογία των παιδιών όσο και για τον σωστό συναισθηματικό χειρισμό τους κατά την επίσκεψη στον χώρο του ιατρείου. Στόχος του παιδοδοντιάτρου είναι να κερδίσει την εμπιστοσύνη του παιδιού μέσα από την ευχάριστη οδοντιατρική εργασία και να του μάθει την αξία της πρόληψης και της φροντίδας των δοντιών του.
Οι σύγχρονες κλινικές μελέτες συστήνουν την πρώτη επίσκεψη του παιδιού στον παιδοδοντίατρο κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του. Αν και πολλοί γονείς πιστεύουν ότι ο πρώτος χρόνος είναι αρκετά νωρίς για να επισκεφτούν τον παιδοδοντίατρο, ωστόσο κατά την πρώτη επίσκεψη ο σκοπός δεν είναι θεραπευτικός ή παρεμβατικός.
Στόχος είναι να προσφέρουμε ένα θερμό καλωσόρισμα στο παιδί, για να εξοικειωθεί με το περιβάλλον του ιατρείου, και να αξιολογήσουμε την οδοντική του ανάπτυξη. Η αξιολόγηση σε αυτή τη φάση είναι κρίσιμης σημασίας, γιατί παράλληλα ενημερώνουμε τους γονείς για τον τρόπο φροντίδας των παιδικών δοντιών και τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθούν κατά τη χρήση μπιμπερό, πιπίλας ή σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού. Ο επόμενος έλεγχος μπορεί να πραγματοποιηθεί γύρω στα 2,5 έτη, ηλικία που έχει ολοκληρωθεί η ανατολή των περισσότερων νεογιλών δοντιών, ενώ από τα 4 έτη και έπειτα το παιδί μπορεί να ξεκινήσει την πρώτη φθορίωση για μεγαλύτερη προφύλαξη των δοντιών του.
Η πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι μια διαδικασία που συνήθως προκαλεί μεγάλο άγχος στους γονείς. Δεν ξέρουν τι ακριβώς να πουν στο παιδί και τελικά καταλήγουν να μην του λένε τίποτα, με αποτέλεσμα όταν έρθει η ώρα της εξέτασης το παιδί να αντιδρά έντονα και να αρνείται να συνεργαστεί ‒ κι αυτό είναι φυσιολογικό. Φυσικά, δεν περιμένουμε από ένα τόσο μικρό παιδί άριστη συνεργασία, όμως αν έχει προηγηθεί συζήτηση για την επίσκεψη η διαδικασία γίνεται πιο εύκολη.
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι θα επισκεφτεί έναν νέο ιατρό, που ονομάζεται «παιδοδοντίατρος». Πείτε του ότι απλώς θα δει και θα μετρήσει τα δόντια του, ότι δεν θα πονέσει και ότι εσείς θα βρίσκεστε διαρκώς δίπλα του. Μιλήστε του με ενθουσιασμό, εξηγήστε του ότι θα γνωρίσει πολλά καινούρια μηχανήματα και ότι θα μάθει πώς να χρησιμοποιεί σωστά την οδοντόβουρτσα. Όταν έχει προηγηθεί περιγραφή της πρώτης επίσκεψης, η διαδικασία είναι για το παιδί οικεία και ευχάριστη.
Τα πρώτα δόντια που ανατέλλουν στο στόμα του μωρού ονομάζονται «νεογιλά». Εμφανίζονται συνήθως μεταξύ 6 και 8 μηνών, ενώ μέχρι την ηλικία των 3 ετών έχουν εμφανιστεί και τα 20 νεογιλά δόντια, 10 στην πάνω και 10 στην κάτω γνάθο.
Αν και η πρώτα παιδικά δόντια σταδιακά αντικαθίστανται από τα μόνιμα, από την ηλικία των 6 ετών και έπειτα, ωστόσο η σημασία τους για τη σωστή ανάπτυξη του στοματατογναθικού συστήματος είναι καθοριστική. Τα νεογιλά δόντια βοηθούν στη σωστή μάσηση της τροφής και «καθοδηγούν» τα μόνιμα δόντια να βρουν τη σωστή θέση τους στη γνάθο του παιδιού. Επίσης, είναι απαραίτητα για την κατάκτηση της ορθής ομιλίας και της επικοινωνίας και φυσικά για ένα όμορφο και υγιές χαμόγελο. Επομένως, με την ανατολή του πρώτου δοντιού είναι απαραίτητο να καθιερωθεί καθημερινή, σχολαστική φροντίδα για την αποφυγή μελλοντικών οδοντικών προβλημάτων.
Η τερηδόνα και η ουλίτιδα είναι οι συχνότερες ασθένειες του στόματος κατά την παιδική και εφηβική ηλικία με
Προκαλείται από τα μικρόβια που είναι προσκολλημένα στην επιφάνεια των δοντιών όταν δεν βουρτσίζονται σωστά. Τα μικρόβια μεταβολίζουν τους υδατάνθρακες που προσλαμβάνονται από τις τροφές και παράγουν οξέα, τα οποία σταδιακά καταστρέφουν την αδαμαντίνη (σμάλτο) και στη συνέχεια ολόκληρο το δόντι. Η τερηδόνα δεν είναι κληρονομική νόσος. Οφείλεται κατά κύριο λόγο στις μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων και ζάχαρης που προσλαμβάνει το παιδί από μικρή ηλικία αλλά και στον ελλιπή καθαρισμό των δοντιών, κυρίως το βράδυ. Αποφύγετε τη χρήση πιπίλας βουτηγμένης σε ζάχαρη ή μέλι, τη χρήση μπιμπερό ως τρόπου βραδινής χαλάρωσης, μειώστε τη ζάχαρη και καθιερώστε το καθημερινό πλύσιμο των δοντιών.
Προκαλείται, όπως και η τερηδόνα, από τη μικροβιακή πλάκα που παραμένει επάνω στην επιφάνεια των δοντιών. Τα μικρόβια στη συνέχεια μεταφέρονται από το δόντι στα ούλα μέσω της επαφής τους και προκαλούν τοπικά φλεγμονή. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι η αιμορραγία των ούλων κατά το βούρτσισμα, διόγκωση και ερυθρότητα των ούλων γύρω από το δόντι που νοσεί, πόνος και κακοσμία του στόματος. Το καθημερινό βούρτσισμα, η χρήση στοματικού διαλύματος (κατόπιν οδηγίας του παιδοδοντιάτρου) και το οδοντικό βουρτσάκι ή το νήμα είναι οι βασικοί σύμμαχοι των παιδιών ενάντια στην ουλίτιδα.
Η φθορίωση είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία που μπορεί να ξεκινήσει όταν έχουν ανατείλει όλα τα δόντια του παιδιού, δηλαδή μετά τα 3-4 έτη. Η φθορίωση μπορεί να γίνει είτε προληπτικά είτε θεραπευτικά, σε παιδιά που παρουσιάζουν τερηδόνα σε αρχικά στάδια. Σε κάθε περίπτωση, κατά το 7ο και το 10 έτος ηλικίας του παιδιού, περίοδο που έχουν ανατείλει πολλά μόνιμα δόντια και πρέπει να προστατευτούν ενάντια στην τερηδόνα. Η φθορίωση πραγματοποιείται από τον παιδοδοντίατρο μόνο ύστερα από κλινική αξιολόγηση, ανάλογα με τον τερηδονικό κίνδυνο του παιδιού ή τον αριθμό των τερηδονισμένων δοντιών.